Pamiętajcie o Skandalu

Kiedy w 1992 roku trafiłem do SOS-u, słyszałem co i raz od różnych osób: „To jest szkoła, do której chodził „Skandal” z Dezertera”. Wydawało się to tak oczywiste, że nie przyszło mi do głowy, żeby pytać te osoby o jakieś szczegóły. Sam zacząłem natomiast powtarzać znajomym: „Uczę w szkole, do której chodził „Skandal”. Powtarzałem, powtarzałem, aż w końcu zapomniałem…

Minęło prawie 30 lat. Nikt w SOS-ie nie mówi o „Skandalu”. Z kolei w internetowych biografiach „Skandala” nie ma ani słowa o SOS-ie. Pytam Gosi Brendel: „Dlaczego tak się dzieje?”. Gosia odpowiada: „Wszyscy zapomnieli”. Jak można było zapomnieć? Nie wiem. Wiem za to, że odpomnieć jest jeszcze trudniej…

Dezerter powstał w maju 1981 roku. Pierwotna nazwa zespołu brzmiała SS-20. Dokładnie tak, jak nazywały się radzieckie pociski z nuklearnymi głowicami. Ludzie, którzy stworzyli SS-20, to gitarzysta, wokalista, autor tekstów i kompozytor Robert „Robal” Matera, perkusista i autor tekstów Krzysztof Grabowski oraz basista Dariusz „Stepa” Stepnowski. Twórcy SS-20 poszukiwali „oddzielnego” wokalisty. A że chodzili do Zespołu Szkół Elektronicznych przy ulicy Zajączka na Żoliborzu, w oko (i chyba w ucho?) wpadł im Dariusz „Skandal” Hajn. Był dwie klasy niżej. Wyglądał jak rasowy punkowiec. Okazał się też charyzmatycznym wokalistą. Dołączył do zespołu jesienią 1981…

I tu zaczyna się dla mnie zagadka. Dwie klasy niżej, ale: od której klasy licząc? Jeśli faktycznie Hajn urodził się w 1964 roku (spotkałem się też z wersją: 1965), to w roku szkolnym 1980/1981 powinien być w pierwszej a w roku szkolnym 1981/1982 w drugiej klasie technikum. Zakładam, że do SOS-u trafił później (w SOS-ie nigdy nie było się „wcześniej” i z SOS-u do poprzednich szkół się nie „wracało”). Ale kiedy dokładnie? Nie wiem, może w 1982 albo w 1983? Na profilu fb „Dariusz „Skandal” Hajn” czytam wpisy ludzi, którzy twierdzą, że byli z nim w jednej klasie, nie piszą jednak, kiedy. Widzę też na tym profilu wspólną fotografię „Skandala” i innego słynnego sosersa, Roberta Tyca.

 

     Ku przyszłości

Kochani nasi bracia

Cieszcie się z życia

Cieszcie się wraz z nami

Jak stal płynąca z pieca.

Połączmy nasz wysiłek

Zjednoczmy wszystkie siły

Ojczyzna, ojczyzna czeka na ciebie

Towarzyszu miły!

Piękna przyszłość

Jest przed nami

Wzniesiemy nowe domy

Z betonu i ze stali.

W przyszłość rodacy

Budujemy nowy świat

Wszyscy do pracy

Jeszcze tylko parę lat.

W listopadzie 1981 r. SS-20 zdobyło nagrodę na Mokotowskiej Jesieni Muzycznej. Po wprowadzeniu stanu wojennego zaczęły się kłopoty z zaproszeniami na koncerty, chłopcy postanowili więc zmienić nazwę. Na festiwalu w Jarocinie w 1982 roku, pojawili się już jako Dezerter. W tym samym roku zrobili trasę koncertową (Rock Galicja). W roku 1983 Dezerter został jednym z laureatów Ogólnopolskiego Turnieju Młodych Talentów. Oznaczało to możliwość wzięcia udziału w sesji i nagrania epki. Pojawiły się na niej cztery utwory („Ku przyszłości”, „Spytaj milicjanta”, „Szara rzeczywistość”, ”Wojna głupców”). Płytka ta stała się sensacją nie tylko w Polsce. Słuchano jej w undergroundowych środowiskach brytyjskich i amerykańskich. Utwór „Spytaj milicjanta” trafił na kasetę „World Class Punk” (1984). Zawiera ona nagrania 27. punkowych kapel z 25. krajów.

Spytaj milicjanta

Która droga słuszna

Według prawa i porządku?

Kto prowadzi mnie do szczęścia

I zaszczytnych obowiązków?

Spytaj milicjanta

On ci prawdę powie!

Spytaj milicjanta

On ci wskaże drogę!

Chcę poznawać świat

Ale nie wiem jak

Kto mi powie prawdę o tym

Jak to zrobić mam?

Spytaj...

Jak stać się doskonałym

Męskim, pięknym, silnym

 Którędy dojść do celu

I zawsze być niewinnym.

Spytaj...

W 1984 r. muzycy z Dezertera stworzyli (nielegalną) firmę Tank Records. Jej nakładem wyszła kaseta „Jeszcze żywy człowiek”, z nagraniami z koncertu Jarocin ‘84. W roku 1985 pojawiła się następna kaseta: „Izolacja”. Obok muzyki Dezertera były tu też nagrania punkowych grup radzieckich. W tym samym roku utwory „Nie ma zagrożenia” i „Plakat” ukazały się na  składance pt. „Fala”.  Zaistniała też szansa na pierwszy własny album. Muzyką Dezertera zainteresował się Joe „Shithead” Keighley, lider amerykańskiej grupy D.O.A. Album „Underground Out Of Poland” (Dezerterzy zamierzali zatytułować go „Greatest Shits”) ukazał się w roku 1987, kiedy zespół miał już nagraną płytę w Polsce. Zaproszono ich na koncerty za ocean. Nie mieli jednak uregulowanego stosunku do służby wojskowej…

Skład zespołu ulegał zmianom. Jesienią 1985 r. „Stepa” trafił do wojska. Zastąpił go Paweł Piotrowski. W następnym roku odszedł „Skandal”. Głównym wokalistą Dezertera został wtedy „Robal”. Dezerterzy stracili genialnego frontmana, którego fascynujący głos i genialne wokalizy wprawiały publiczność w trans. Oczywiście, ten głos funkcjonował dalej w nagraniach. Można go usłyszeć na składance „Jak punk to punk” (1986), na wspomnianej płycie „Underground out of Poland” (1987), gościnnie na „Kolaboracji” (1987) oraz w kilku utworach z kompilacyjnego albumu „Jak powstrzymałem III wojnę światową, czyli nieznana historia Dezertera” (1993). Jednak rozstanie okazało się definitywne.

Myślał o kolejnym zespole. Trochę handlował. Bywał didżejem. Na przełomie lat 80. i 90. zajmował się clubbingiem. Sporo też się działo w jego życiu osobistym. Urodziła mu się córeczka. Podobno został buddystą. Niestety, coraz mocniej wchodził też w narkotyki. Zmarł w roku 1995. Spory udział w jego śmierci miała heroina. Pochowano go na Wólce Węglowej. Jego fani często zawieszają na skromnym krzyżu czerwoną bandankę. Taką, jaką „Skandal” zakładał zwykle podczas koncertów.

Fotografie pochodzą z zasobów Internetu, w tym z profilu fb "Dariusz "Skandal" Hajn".

P.S. Moje „uczone” rozważania o datach pobytu Skandala w SOS-ie, łatwo zweryfikowały się dzięki „szkiełku i oku”. Beata Kojło Boratyńska ustaliła - na podstawie Księgi Uczniów - że Skandal uczył się w SOS-ie od września 1983 do stycznia 1986 roku. W Księdze Uczniów zapisano go pod numerem 135.